Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư nhận được 5 câu hỏi chất vấn, trong đó nổi lên các vấn đề về không đảm bảo nguồn thu về đất trên địa bàn tỉnh và nợ xây dựng cơ bản.
*Chỉ ra trong 3 năm qua, tổng thu ngân sách của cả tỉnh từ tiền đất đều vượt kế hoạch, tuy nhiên việc bố trí chi đầu tư cho các dự án do Sở KHĐT tham mưu từ tiền đất do cấp tỉnh thực hiện đều không đảm bảo kế hoạch, Đại biểu Điêu Kim Thắng – Tổ đại biểu HĐND tỉnh khu vực huyện Cẩm Khê đề nghị làm rõ trách nhiệm của Sở KHĐT và các cơ quan liên quan, hướng khắc phục cũng như hướng giải quyết nếu năm 2025 tiếp tục hụt nguồn thu về thuế đất.
Trả lời vấn đề này, Giám đốc Sở KHĐT chỉ ra nguyên nhân chính dẫn đến việc chậm thu là năm 2024, Chính phủ đã ban hành nhiều Nghị định, thay thế, bổ sung, sửa đổi để xác định giá đất. Đến tháng 8/2024 Luật Đất đai có hiệu lực khiến một loạt các dự án của tất cả các địa phương có yêu cầu xác định đơn vị tư vấn để thực hiện xác định giá đất, gây quá tải cho các đơn vị tư vấn, gây chậm trễ trong xác định giá đất tại địa phương.
Áp dụng bảng giá đất từ tháng 8/2024 vào tính giá sẽ làm giá bất động sản như chi phí tính giá đất rất cao, gây khó khăn cho các nhà đầu tư. Các nội dung liên quan đến đấu thầu và lựa chọn đơn vị tư vấn cũng chỉ được thông qua mới đây. Ngoài ra, có những nguyên nhân chủ quan như: Do tỉnh chủ yếu phụ thuộc vào tiền sử dụng đất, đây cũng là tình trạng chung của nhiều địa phương trong cả nước. Sở KHĐT xác định cùng Sở Tài chính, Sở TNMT, Cục Thuế rà soát, xác định cụ thể các doanh mục để có hướng chỉ đạo ngay từ đầu năm trong việc hoàn thiện các chính sách và tháo gỡ khó khăn liên quan đến các nội dung trên. Tin rằng trong năm 2025, với những cơ chế, chính sách mới, diễn biến thị trường nhiều tín hiệu tích cực hơn, tỉnh sẽ đảm bảo số thu theo kế hoạch.
*Cũng liên quan đến nội dung trên, đại biểu Đặng Thị Tình – Tổ đại biểu HĐND tỉnh khu vực huyện Yên Lập đặt ra câu hỏi về tổng số nợ xây dựng cơ bản của cả tỉnh, chia ra các cấp (tỉnh, huyện, xã), các dự án còn nợ trước năm 2020, các dự án đã đưa vào sử dụng trước năm 2020 đã quyết toán của tỉnh nhưng còn nợ và hướng giải quyết như thế nào?
Giám đốc Sở KHĐT cho biết Sở đã tham mưu với UBND tỉnh nhiều năm rà soát xác định rõ số nợ xây dựng cơ bản của các cấp ngân sách, đặc biệt trong giai đoạn 2021-2025, trong quá trình xây dựng kế hoạch đầu tư công, cũng bố trí thứ tự ưu tiên số 1 là bố trí trả nợ xây dựng cơ bản. Đến thời điểm 30/11/2024, nợ xây dựng cơ bản của tỉnh là khoảng 1.400 tỷ đồng, trong đó cấp tỉnh là khoảng 340 tỷ, cấp huyện khoảng 1.100 tỷ. Đề nghị các huyện rà soát lại trong kế hoạch đầu tư công và trung hạn để đảm bảo nguyên tắc chỉ bố trí cho các dự án hoàn thành mà đã có quyết toán, các dự án chuyển tiếp rồi mới đến các dự án bố trí mới.
Các địa phương cần quan tâm hơn đến xác định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn để tránh phát sinh. Năm 2025, Sở sẽ tiếp tục rà soát từng nguồn vốn, nhất là các dự án hỗ trợ ngân sách trung ương, tiếp tục cắt giảm 35 dự án đã trình HĐND tỉnh để không phát sinh nợ. Ưu tiên bố trí trả nợ từ các nguồn thu của tỉnh để giải quyết cơ bản tình trạng nợ đọng trong thời gian qua.
* Đại biểu Hoàng Thị Gấm – Tổ đại biểu HĐND huyện Cẩm Khê đặt câu hỏi về việc tính đến 30/9/2024, tỉnh có 4 dự án có tỉ lệ giải ngân vốn Trung ương dưới 30% so với kế hoạch Thủ tướng giao (gồm đường Xuân An – Trung Sơn (Yên Lập) kết nối Hồ Ngòi Giành; Đường giao thông liên vùng kết nối đường Hồ Chí Minh với QL 70B, QL 32C đi Yên Bái; Đường giao thông kết nối từ ĐT 323 đến QL 2, huyện Phù Ninh; Cải tạo nâng cấp tuyến đường nối ĐT 325B kết nối đường Hồ Chí Minh đi cầu Ngọc Tháp và tuyến đường cứu hộ cứu nạn). Đề nghị cho biết nguyên nhân, trách nhiệm của các tổ chức liên quan và hướng giải quyết thời gian tới?
Về vấn đề này, Giám đốc Sở KHĐT chỉ ra nguyên nhân giải ngân chậm là: Đây là những dự án được phép thực hiện theo NQ của QH về việc thực hiện phục hồi và phát triển kinh tế, được bố trí tăng tiến độ của những năm 2022- 2023, dẫn đến việc bố trí vốn năm 2024 giải ngân chậm, các dự án đã thực hiện hoàn ứng vốn của năm 2023. Tuy nhiên nguyên nhân chính liên quan đến chậm trễ trong bồi thường GPMB, nên hiện chưa có mặt bằng để thực hiện dự án. Sở KHĐT đề nghị các chủ đầu tư, phối hợp với nhà thầu, đối với phần khối lượng đã ứng trước yêu cầu giải ngân trong năm nay. Còn phần kế hoạch năm 2024, đề nghị có mặt bằng đến đâu, thi công đến đó, không chờ toàn tuyến mới thi công.
Kết luận các nội dung trên, Chủ toạ Kỳ họp chỉ ra nguyên nhân việc bố trí nguồn lực cho đầu tư chưa đảm bảo là do việc xác định nguồn thu giữa địa phương cấp huyện và tỉnh chưa phù hợp, chưa chính xác. Tỉnh đã điều chỉnh kế hoạch thu của tỉnh năm 2025 giảm so với đề xuất để bố trí phù hợp. Khi có nguồn lực từ tiền đất thu được sẽ báo HĐND để bố trí trong thời gian sớm nhất để không bị nợ đọng xây dựng cơ bản. Chủ toạ cũng yêu cầu các địa phương rà soát, báo cáo chính xác toàn bộ số nợ xây dựng cơ bản của các cấp. Trách nhiệm của người đứng đầu các địa phương, các cấp chính quyền. Từ năm 2025, đề nghị Sở KHĐT rà soát chi tiết tất cả các dự án ở tất cả các huyện để có định hướng cụ thể. Về 4 dự án có tỷ lệ giải ngân vốn Trung ương rất thấp, Chủ toạ đề nghị các ngành, các cấp, các chủ đầu tư tập trung thực hiện đảm bảo tiến độ.