Năm 2019, kết quả cuộc nghiên cứu về bộ gen người Việt do các nhà khoa học của Viện nghiên cứu Tế bào gốc – công nghệ gen Vinmec tuyên bố có sự khác biệt giữa quần thể người Việt và quần thể người Hán. Nguồn gốc chính của người Việt là từ người Đông Nam Á cổ đại. Trong nghiên cứu này còn đề cập đến giả thuyết khoa học rằng con người di cư từ châu Phi đến các nước Đông Nam Á, sau đó đi sâu vào lục địa theo hướng từ Nam lên Bắc.
Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, thủy tổ của người Việt chính là Kinh Dương Vương. Ngài thuộc dòng dõi Thần Nông. Truyền thuyết con Rồng cháu Tiên kể lại rằng, nước ta bắt nguồn từ thời Hồng Bàng. Kinh Dương Vương và Long Nữ ở nước Xích Quỷ sau khi lấy nhau đẻ được một người con trai tên Lạc Long Quân. Lạc Long Quân sau này lấy Âu Cơ, sinh ra một bào thai trăm trứng. Từ cái bọc này, trăm người con được sinh ra. Chính trăm người này là người đầu tiên được sinh ra tại Việt Nam.
Một thời gian sau, Lạc Long Quân và Âu Cơ chia đều các con để nuôi dạy ở 2 nơi khác nhau. 50 người theo cha Lạc Long Quân xuống biển, 50 người theo mẹ Âu Cơ lên núi. Trong số đó, người con cả của họ đã thống nhất tất cả bộ lạc nhỏ để hình thành một nhà nước, đặt tên Văn Lang. Nhà nước Văn Lang là nhà nước đầu tiên được ghi nhận trong lịch sử Việt Nam, chọn Phong Châu (tức Phú Thọ ngày nay) làm nơi đóng đô. Triều đại Hùng Vương có tất cả 18 đời vua.
Vậy đâu là nơi đầu tiên có người Việt Nam xuất hiện? Theo Tiến sĩ Nguyễn Gia Đối (Viện Khảo cổ học), bấy lâu chúng ta lấy điểm xuất hiện của Người đứng thẳng (Homo erectus) tại Thẩm Khuyên và Thẩm Hai (Lạng Sơn) từ 0,5 triệu năm trước làm mốc mở đầu cho lịch sử Việt Nam. Nhưng những di tích đá cũ ở An Khê, tỉnh Gia Lai đã đặt nền móng để giới khoa học tin rằng lịch sử Việt Nam còn dài hơn như vậy.
Thượng lưu sông Ba, vùng An Khê chính là địa bàn sinh sống của cộng đồng cư dân cổ, có niên đại cách đây trên dưới 80 vạn năm. Tạm thời đây được xem là mốc mở đầu cổ nhất mà chúng ta biết được về sự xuất hiện của con người, di tồn văn hóa của họ tại Việt Nam.